Stoom aflaten dankzij meditatie

Het was 1 januari 2021. Mijn vrouw ging wandelen met onze dochter en haar ouders, ik zwaaide haar na van achter het raam met ons zoontje van één jaar op de arm. Vervolgens nam ik een pijnstiller. En maakte mij zorgen. Veel zorgen. Die verdomde pols altijd opnieuw.

Nu zijn we januari 2022. Ik voel mij een pak lichter dan twaalf maanden geleden toen alles loodzwaar leek.

Tijd voor een positieve blogpost om het jaar te beginnen 🙂

Het probleem in de pols is onveranderd, dat heb je dan met een chronisch letsel. Hoe belachelijk het misschien kan lijken dat een pols zo’n impact heeft op mijn leven terwijl er mensen zijn met andere gezondheidsproblemen, maar soms gaat het gewoon even niet meer. En da’s normaal.

Ik zag het als een ongelijke strijd. Ik had pijn en zorgen door die pols. Opstaan met pijn, gaan slapen met pijn. Elke dag opnieuw ervaren welke simpele dingen, zoals mijn zoontje uit bed halen, ik niét kon zonder pijn. Mijn weerbaarheid zat onder nul na bijna vijf jaar.

In een jaar dat mentale weerbaarheid relevanter dan ooit is, is het ook duidelijk dat niet elke goedbedoelde hulp je effectief helpt. Adviezen zoals ‘Ach, het komt wel goed’ of ‘Pak toch gewoon een pijnstiller als het niet gaat’ helpen vaak niet.

Door een jaar lang op geregelde tijdstippen met een psycholoog te praten, werd het mij duidelijk in welk patroon ik telkens herviel. In periodes met minder pijn hield ik krampachtig vast aan dat moment maar toch was ik al bang voor periodes met méér pijn. Om dan telkens teleurgesteld te zijn om het herval. Alsof je teleurgesteld zou zijn dat het na eb terug vloed wordt terwijl dat dit nu eenmaal de gang van de natuur is.

Naast de fysieke pijn leek het dus alsof er in mijn hoofd altijd een stuiterbal van zorgen heen en weer botste die geen uitweg vond.

In augustus was ik het helemaal beu. Na een ‘goede’ periode was mijn vakantie opnieuw geëindigd met pijn en pijnstillers. De meest essentiële dingen zoals spelen met mijn kinderen gingen gepaard met pijn. Het riedeltje begon opnieuw van vooraf aan.

Ik zocht dringend een uitgang. Gek genoeg gaf mijn psycholoog mij hetzelfde advies als tijdens onze eerste gesprekken maar kwam het nu wél binnen bij mij: momenten van rust zoeken.

Dat is moeilijk. Werk, kinderen, familie… Er is altijd wel iets dat dringend is. Maar daardoor ben je wel blind voor wat er onder je eigen oppervlakte woedt, wat je écht bezig houdt zonder dat je er concreet aan denkt. Met andere woorden: onderliggend speelt er vaak meer dan je letterlijk denkt.

En dan komt plots het moment dat het wél aan de oppervlakte komt. Dat de pijn opnieuw te veel is en plots de wereld op je kop lijkt te vallen. Als een waterkoker die overkookt totdat hij bijna implodeert onder de druk. Dan komt de frustratie en alles wat er bij hoort naar boven.

Dus de kunst is om vaker stil te staan en bewust worden van wat je bezig houdt, wat je denkt en voelt. Stoom aflaten alsof je hoofd die waterkoker is. Even alles laten rusten, ook al denk je dat er geen druk(te) is.

Klinkt als geitenwollensokkenpraat?

Dat begrijp ik. Want ‘dit’ heeft een naam: meditatie en mindfulness.

Het leuke? Het is wetenschappelijk onderbouwd. In een tijdsgeest van wilde verhalen en fake news vind ik dat toch nog altijd een houvast.

Om zeker te zijn dat het geen blabla is, probeerde ik meer te weten te komen.

Ik keek naar TedX, las enkele artikels en boeken zoals dat van de grondlegger ervan Jon Kabat-Zinn: ‘Waar je ook gaat, daar ben je‘. Een boek uit 1994 maar al tientallen keren herdrukt en als je door de zweverigheid heen kijkt, heel interessant. Daarnaast zette ik met apps zoals Headspace en Calm eerste eenvoudige stappen.

Je moet wel oppassen, dat lees je bijvoorbeeld in dit artikel op VRT News. Dus het allerlaatste wat ik ga verkondigen, is dat iedereen er mee moet beginnen.

Maar de argumenten uit de wetenschap zijn niet te weerleggen. In het boek ‘Beter leren leven met pijn‘ van topdokter Bart Morilion (dat ik vorig jaar las) is er bijvoorbeeld ook een interessante passage over hoe psyche je lichaam kan behandelen:

‘Bepaalde mindfulnesstechnieken zijn intussen grondig wetenschappelijk onderbouwd(…) Bij acute pijn zijn de effecten nog niet heel duidelijk, maar kan het in elk geval ook geen kwaad om te mediteren of mindfulnesstechnieken toe te passen. Bij chronische pijn tonen betrouwbare wetenschappelijke studies aan dat deze therapie niet alleen effectief, maar ook kosteneffectief kan zijn. Bovendien heeft ze een positieve invloed op stress, slaapstoornissen en de ernst van de symptomen. Vooral de hoge tevredenheidsgraad bij de patiënten is een opvallende constante in studies.’

Meditatie heeft mij rust gegeven. Door ook in periodes van weinig pijn bewust te zijn van de pijn, lukt het net om een betere balans te vinden. Het is moeilijk uit te leggen hoe dat werkt. En in periodes van veel pijn helpt het om te kalmeren en mijn gedachten aan de pijn te dempen.

En begrijp mij niet verkeerd: zonder de juiste ergonomie dankzij de vele sessies in de polskliniek in UZ Gent ging enkel meditatie nooit volstaan voor mij. Het bleek wél een volgend puzzelstukje om naast fysiek ook mentaal de dingen eindelijk juist te doen. Want van een chirurg die zegt dat ‘je maar moet leren leven met de pijn‘ word je niet gelukkig.

Er waren dokters die zonder veel aarzelen mij een operatie verkochten om mij snel te helpen, terwijl ik hoorde van andere specialisten welke risico’s er waren. Maar soms wisten ze gewoon niet beter. Opvallend eigenlijk dat geen enkele dokter mij aanraadde om mij mentaal weerbaarder te maken.

Vandaag heb ik dus het gevoel dat ik een kogel ontweek. Ik volgde het advies van de dokters in UZ Gent en liet mij niet opereren. En ging op eigen houtje op zoek naar de volgende stappen nadat hun Polskliniek mij hielp met hun advies omtrent ergonomie.

Door de confrontatie met die pijn aan te gaan, heb ik eigenlijk meer geleerd dan ik zonder pijn zou beseffen. Het hele proces (hoe simpel het ook kan lijken voor de buitenwereld) heeft mij bewuster gemaakt van meer dan enkel omgaan met die pijn.

De ademhalings- en aandachtsoefeningen bij meditatie helpen om inzichten te krijgen op zoveel vlakken. En ik denk oprecht dat anderen dit ook een kans kunnen geven.

In mijn hoofd is die grote stuiterbal alvast gekrompen. De stoom is afgelaten.

2022, here we go.